Medicatie bij Colitis Ulcerosa & de Ziekte van Crohn
Op dit moment kunnen Colitis Ulcerosa en de Ziekte van Crohn nog niet worden genezen. Omdat het verloop van de ziekte niet goed te voorspellen is en periodes met weinig of geen klachten worden afgewisseld met periodes waarin de ziekte kan opvlammen, is de behandeling erop gericht om de ontstekingen onder controle te krijgen en onder controle te houden om verdere complicaties te voorkomen.
Medicijnen bij Colitis Ulcerosa & de Ziekte van Crohn
Om de ontsteking onder controle te krijgen en te houden kan de arts medicijnen voorschrijven. In een enkele situatie waarbij de medicijnen niet werken kan een operatie noodzakelijk zijn. Indien er problemen worden ondervonden met de medicatie, leg dit dan altijd eerst voor aan de IBD-arts of IBD-verpleegkundige zodat er samen naar een oplossing kan worden gekeken. Indien er wordt besloten om te stoppen met de medicatie is het belangrijk dat de behandelaar hiervan op de hoogte is.
De belangrijkste medicijnen zijn om de darmontstekingen te remmen en kunnen over het algemeen worden opgedeeld in de vijf volgende groepen:
- 5-ASA-preparaten (zoals mesalazine, sulfasalazine)
- Corticosteroïden
- Immunosuppresiva
- Biologicals
- Overige middelen
Corticosteroïden bij Colitis Ulcerosa en de Ziekte van Crohn
Als 5-ASA-Preparaten de ontsteking niet genoeg weten terug te brengen worden vaak corticosteroïden ingezet. Corticosteroïden zijn medicijnen die lijken op het bijnierschorshormoon, cortisol. Dit heeft een ontstekingsremmende werking. De corticosteroïden worden zo kort mogelijk ingezet omdat ze snel bijwerkingen kunnen geven. Ze zijn echter vaak zeer effectief. Corticosteroïden als prednison staan in de volksmond om hun sterke werking vaak bekend als “paardenmiddel”.
Corticosteroïden worden vaak gegeven in de vorm van een zogenaamde stootkuur. Hierbij wordt er begonnen met een zeer hoge dosering voor een snel effect, zodra de symptomen verminderen wordt de dosis dan vervolgens langzaam afgebouwd totdat er helemaal kan worden gestopt met het medicijn.
Corticosteroïden zijn beschikbaar als tabletten, capsules maar ook als klysma’s en zetpillen. Voorbeelden zijn hydrocortison, budesonide en prednison. Vaak wordt er naast de corticosteroïden ook vitamine D en Calcium voorgeschreven. Omdat de steroïden kunnen zorgen voor een snellere ontkalking van de botten.
Gewenning aan corticosteroïden
Na het stoppen of te snel afbouwen kunnen er klachten vergelijkbaar met symptomen van een cortisol tekort ontstaan.
- (Chronische)Vermoeidheid
- Lage bloedruk
- Depressie
- Lage weerstand
- Geheugenproblemen
Bijwerkingen van corticosteroïden
Steroïden kunnen altijd op korte termijn allerlei bijwerkingen geven. Afhankelijk van de dosering en de periode waarin de medicijnen worden gebruikt kunnen de volgende bijwerkingen optreden.
- Opgezwollen gezicht, zogenaamde “vollemaan-gezicht” door het vasthouden van vocht.
- Gewichtstoename, ook door de snelle toename van vocht in het lichaam
- Striae, door de snelle groei van het lichaam
- Acne
- Stemmingswisselingen
- Oogproblemen zoals staar
- Botontkalking
- Dunner worden van de huid
- Heupklachten
- Diabetes
- Infecties
- Hoge bloeddruk
Immunosuppressiva
Als de ontstekingen niet te remmen of terug te brengen zijn dan is de volgende stap het uitschakelen van de ontstekingsreactie van het lichaam. Immunosuppressiva onderdrukken het immuunsysteem. Het middel kan worden gegeven door middel van pillen of via een infuus. Voorbeelden van zijn azathioprine (Imuran), mercaptopurine (o.a. Puri-Nethol) en ciclosporine (o.a. Neoral). De immunosuppressiva worden voornamelijk gebruikt als onderhoudstherapie om te voorkomen dat de ziekte weer opvlamt en om de corticosteroïden te kunnen afbouwen als blijkt dat de ontsteking terug blijft komen.
De immonosuppressiva hebben gemiddeld lange tijd nodig om te werken. Van azathioprine en mercaptopurine is het effect na 3 maanden ongeveer merkbaar en neemt het verder toe. Een aantal patiënten verdraagt het medicijn niet. In dat geval wordt soms een afgeleide van azathioprine voorgeschreven zoals 6-thioguanine. Dit middel heeft dezelfde werking maar zorgt voor minder overgevoeligheid.
Bijwerkingen van immunosuppressiva
Over het algemeen worden de volgende bijwerkingen genoemd bij het gebruik van Immunosuppressiva:
- Verminderde aanmaak van bloedcellen
- Hogere kans op infecties
- Wratten veroorzaakt door een virus
- Spontane blauwe plekken
- Bloedneuzen
- Leverfunctiestoornissen
- Buikklachten
- Alvleesklierontsteking
- Haaruitval
- Leverfunctiestoornissen
- De immunnosuppressiva zijn op termijn ook geassocieerd met een licht verhoogde kans op lymfeklierkanker en huidkanker.
